Voor veel mensen is complotdenken nog steeds erg moeilijk. Als ze om de tafel gaan zitten met een of meerdere complotdenkers, dan gaat het ze allemaal veel te snel. Complotdenkers houden ook vaak veel te weinig rekening met de onwetendheid van hun medemens en dat kan best intimiderend zijn. Veel mensen haken om die reden af, omdat ze het gevoel krijgen dat het ze nooit zal lukken een goede complotdenker te worden. Maar niet getreurd! Met deze eenvoudige checklist word ook jij in no time een uitstekende complotdenker:

1. Besef dat je niet alles weet.
Ga ervan uit dat veel kennis en informatie tot nog toe niet voor jou toegankelijk was. Je kunt niet alles weten. Dat is geen waardeoordeel, maar een feit. Zelfs een complotdenker weet niet alles!

2. Maak onderscheid tussen feiten, meningen en aannames.
Feiten zijn feiten. Op filosofisch niveau kun je zelfs over feiten in discussie gaan, maar doorgaans is er een heel duidelijk onderscheid tussen feiten enerzijds en aannames en meningen anderzijds. Deze worden heel vaak door elkaar gehaald. Dit is een moeilijke stap, maar het zal je zeker verder helpen.

3. Neem niks zomaar aan.
Met ‘niks’ bedoelen we ook echt niks – zelfs dit niet. Geloof niets van wat je verteld wordt, maar doe altijd, in alle gevallen, onder alle omstandigheden, je eigen onderzoek. Dat is in deze tijd erg belangrijk. Het is een cruciale stap in het worden van een goede complotdenker.

4. Leer omdenken.
We leven momenteel in een omgekeerde wereld. Dat wil zeggen dat veel zaken die je in de krant leest en op het nieuws ziet, precies omgekeerd zijn. Een paar voorbeelden: De rechtsstaat zorgt voor gerechtigheid – nee, de rechtsstaat zorgt voor corruptie; Het klimaatbeleid zorgt voor een beter milieu – nee, het klimaatbeleid zorgt voor een slechter milieu; De overheid heeft het goed met ons voor – nee, de overheid heeft het slecht met ons voor; Als je doet wat de dokter zegt, blijf je gezond – nee, als je doet wat de dokter zegt, word je juist ziek. Je kunt vast zelf ook een paar voorbeelden verzinnen. Omdenken is een belangrijke manier om je geest flexibeler te maken, zodat je steeds beter wordt om outside the box te denken. Dit is een belangrijk kenmerk van een goede complotdenker.

5. Wantrouw de mainstream media.
Het leren doorzien van de mainstream media, dat wil zeggen het populaire nieuws, zoals de NOS, de Volkskrant, de Telegraaf, RTL Boulevard etc., is een belangrijke stap. Als iets breed uitgemeten wordt in de mainstream media, dan moet je heel alert zijn op de mogelijkheid dat het een afleiding is voor iets anders. Oorlogen, rampen, branden, politieke onrust, schandalen in de showbizz, het is vaak allemaal afleiding.

6. Zet je trots opzij.
Het is voor ieder mens moeilijk om zijn of haar trots opzij te zetten. We willen nu eenmaal graag gelijk hebben. Gelijk hebben biedt zekerheid. Daarom vinden we het niet fijn als onze overtuigingen uitgedaagd worden. Om een goede complotdenker te worden, moet je de identificatie met je eigen overtuigingen loslaten.

7. Zet je angst opzij.
Ergens in geloven geeft een gevoel van zekerheid en veiligheid, of het nou waar is of niet. Daarom zijn veel mensen bang om van opvatting te veranderen, want dat geeft ze een onveilig gevoel. Dit is een heel belangrijk punt, want zolang je je laat leiden door angst, zal het erg moeilijk zijn om een goede complotdenker te worden.

8. Respecteer je eigen tempo.
Ieder mens heeft een ander tempo als het gaat om het absorberen van nieuwe informatie. Bij sommige mensen gaat dat heel snel – dat zijn vaak de beste complotdenkers – terwijl andere mensen meer tijd nodig hebben. Veroordeel jezelf niet als je merkt dat het even niet meer gaat. Neem een pauze. Ga iets leuks doen, ontspan en ga de volgende dag weer verder. Het is belangrijk om jezelf niet te overvoeren. Zelfs veel ervaren complotdenkers vergeten dit nogal eens.

9. Ken jezelf.
Als je bij jezelf een heftige emotionele reactie opmerkt als je iets hoort of leest – als je bijvoorbeeld zonder erover na te denken ineens roept: “Belachelijk!” of als je plotseling de neiging hebt om iemand uit te lachen of aan te vallen, of als je ineens een hekel krijgt aan een goede vriend of vriendin, of als je ineens woedend wordt, of als je ineens de onbedwingbare behoefte voelt om je laptop uit het raam te gooien of je lam te zuipen, dan is dat meestal een teken dat je ten prooi gevallen bent aan wat complotdenkers cognitieve dissonantie noemen. Dat betekent dat je onbewuste ingrijpt, omdat bepaalde feiten te schokkend of oncomfortabel voor je zijn. Je bent dan eigenlijk iets te snel gegaan. Ga terug naar punt 8 en probeer het de volgende dag opnieuw.

10. Wees selectief.
Betracht grote zorgvuldigheid ten aanzien van welke informatie je tot je neemt, zodat je steeds beter in staat wordt om hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden. Dit is een belangrijke stap in het worden van een goede complotdenker. Hij of zij laat zich niet afleiden. We zagen in punt 5 al dat de mainstream media vaak bijzaken maakt van hoofdzaken en andersom. Dit kan heel verwarrend zijn, net als wanneer je allerlei verschillende websites en nieuwskanalen bezoekt, of willekeurige filmpjes kijkt op je social media feed. Surf niet alle kanten op. Waai niet met alle winden mee. Als je eenmaal een betrouwbare bron gevonden hebt, blijf dan bij die bron – maar blijf ook die bron steeds verifieren!

11. Begin niet meteen bij het moeilijkste complot.
Sommige complotten liggen nou eenmaal gevoeliger dan andere. Dat is voor ieder mens verschillend en dat is heel begrijpelijk. Maak het jezelf niet moeilijker dan nodig. Begin je onderzoek bij een complot dat de minste weerstand oproept. We hebben om je op weg te helpen de meest actuele complotten op een rijtje gezet:

– De klimaatcrisis
– De oorlog in Gaza
– De oorlog in Oekraïne
– De LGBTQ-beweging
– De coronapandemie
– Het transhumanisme
– Agenda 2030
– De vaccinatie-industrie

Kies het complot dat de MINSTE weerstand oproept en duik daarin. Weersta de verleiding om de moeilijkste te kiezen of om ze allemaal tegelijk te gaan bestuderen, want dan worden de punten 6 t/m 10 heel lastig.

12. Weet dat je een groepsdier bent
De psyche van de mens is erop gericht om deel uit te maken van een groep. Dat is heel belangrijk voor onze overleving. Als groepsdieren zijn we altijd eerder geneigd om ons aan te passen aan de groep, dan om onze eigen weg te gaan. De angst om buitengesloten te worden zit heel diep. Om een goede complotdenker te worden, zul je deze angst onder ogen moeten zien. Als je dit eenmaal weet, kun je bij jezelf nagaan of je wel bij een groep wil horen die complotdenkers afwijst. Voel je je nog wel thuis in de groep waartoe je behoort, of weerhouden ze je van het worden van een goede complotdenker?

13. Wanhoop niet
Alle complotdenkers die je voorgegaan zijn, hebben ook momenten van wanhoop gekend. Dat is normaal. Het hoort erbij. Laat je dus niet uit het veld slaan als je je even wanhopig voelt. Ga terug naar 8, ga iets leuks doen en begin de volgende dag opnieuw. Je kunt niet over een nacht ijs gaan. Je wordt niet zomaar een complotdenker; daar is veel tijd, energie en inzet voor nodig, net als bij alle grote prestaties. Je wordt ook niet zomaar een Mozart, of een Einstein, of een Che Guevara, of een Ghandi, of een Picasso, of een Freddie Mercury, of een Gabriel Garcia Marquez, of een Femke Bol. Gun jezelf de tijd en de ruimte om een goede complotdenker te worden.

14. Wees voorbereid op heftige reacties uit je omgeving
Als je het niet verwacht, kun je enorm schrikken van de heftige reacties uit je omgeving, die onvermijdelijk zullen volgen op het feit dat jij een steeds betere complotdenker wordt. Het zou een reden kunnen zijn dat je alsnog afhaakt. Dat zou zonde zijn! Je moet als complotdenker een beetje een dikke huid hebben. Je moet stevig in je schoenen staan en karakter durven tonen. Geef dus niet op als je heftige reacties krijgt. Het betekent dat je op de goede weg bent.

15. Stop nooit met twijfelen
Als je het complotdenken steeds beter onder de knie krijgt, loop je het risico dat je daar weer in vast gaat zitten. Zo gauw je denkt dat je het nu wel snapt en stopt met twijfelen, stop je met nadenken. En zo gauw je stopt met nadenken, ben je geen complotdenker meer. Stap dus niet in de valkuil van nieuwe lagen van zelfingenomenheid en arrogantie, want dan ben je nog verder van huis dan toen je begon.

16. Hou je in
Hoe enthousiast je ook bent over de dingen die je ontdekt als complotdenker, weersta de verleiding om anderen te beleren of te overtuigen, want dat is alleen maar irritant. Een echte complotdenker houdt zijn kennis voor zich, totdat hem of haar een vraag gesteld wordt.

17. Maak geen ruzie
Een complotdenker die boos wordt omdat anderen het niet met hem eens zijn, is nog steeds te zeer gehecht aan zijn eigen overtuigingen. Een goede complotdenker laat anderen in hun waarde. Hij hoeft geen gelijk te hebben. Hij hoeft ook geen applaus. Hij hoeft niet rijk te worden en hij hoeft niet beroemd te worden. Hij heeft al deze ambities losgelaten, want hij weet dat waarschijnlijk het tegenovergestelde het geval zal zijn. Dat is de prijs die hij graag betaalt voor het zijn van een complotdenker.

Kortom, wees realistisch ten aanzien van je verwachtingen, stel prioriteiten en je zult er zeker in slagen een uitstekende complotdenker te worden.

Veel succes!

Sanne Burger
sanneburger.com