Een latertje dit jaar. Ik vast iedere lente, doorgaans rond 21 maart, maar nu werd het dus een dikke maand later. Waarom? Ik weet het niet precies, ik volg daarin altijd zoveel mogelijk mijn intuïtie en het voelde steeds niet het juiste moment. Te koud en te druk, dat was het vooral. Voor mij is vasten als het warm is en het zonnetje schijnt vele malen gemakkelijker dan wanneer het koud en grijs is, dus toen het wel zomer leek op Koningsdag en er vervolgens een zomerse week werd voorspeld, wist ik dat dit de juiste tijd was.

“Waarom vast je?” vragen mensen vaak. Nou, ten eerste omdat ik geloof dat vasten heel gezond is. Vasten hoort bij het natuurlijke ritme van de mens. Vroeger, toen er nog geen supermarkten, restaurants en fastfoodketens waren en de mens veel meer met de seizoenen meebewoog, waren er soms periodes van voedselschaarste en dan werd er gevast. Niks aan de hand. Het is niet voor niets dat in alle religies en spirituele stromingen vasten een belangrijke plek inneemt. De alleroudste geneeswijze is vasten en bidden. En ja, ik ben er ooit mee begonnen om af te vallen, toen ik een puber was en mezelf te dik vond (was ik ook), want daar helpt het ook bij. Tenminste, als je daarna niet weer twee kilo erbij eet. Vroeger kon ik het jojo-effect van vasten tegenover overeten niet tegenhouden en ging ook mijn gewicht heel erg op en neer, maar tegenwoordig ben ik zowel qua lichaamsgewicht en eetgewoonten heel stabiel. Ik ben niet te dik of te dun en ik heb nauwelijks last van cravings tijdens het vasten. Daar wen je ook aan als je het een paar keer gedaan hebt, trouwens. Als ik eenmaal besluit dat ik ga vasten, dan ontstaat er meteen rust in mijn systeem en weet ik dat ik niet ga toegeven aan cravings. Ik moet wel bekennen dat ik mezelf dit keer een kop koffie met een klein beetje honing heb toegestaan in de ochtend, want ik zag zo op tegen twee dagen hoofdpijn – dat gebeurt namelijk altijd als ik stop met koffie drinken. Dit keer heb ik helemaal geen hoofdpijn gehad en voor zover ik kon voelen ging het vasten met die kop koffie ook prima. Ik wilde ook mijn darmen in beweging houden met minimale inspanning en ik vond daar een kop koffie eigenlijk best goed bij passen. Daarnaast maakte ik om de dag (ik wilde het eigenlijk iedere dag doen, maar daar was ik te lui voor) een drankje met lijnzaad, etc. – zie het overzicht – dat werkt ook heel goed voor de darmen. Zo waren deze 9 dagen sapvasten een hele milde en aangename ervaring.

Tijdens het vasten schakelt het lichaam automatisch over op ontgiften en achterstallig onderhoud. Dat is waarom het zo gezond is! De energie die het lichaam nu niet hoeft te besteden aan de spijsvertering gebruikt het om gif- en afvalstoffen uit te scheiden en beschadigd weefsel te herstellen. Dat merk je na een paar dagen bijvoorbeeld aan je huid, die zijdezacht wordt. Als je erg enthousiast, rigoureus of zonder voorbereiding vast, kan dat hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, uitslag, verkoudheidsverschijnselen of andere ongemakken opleveren. Dat is op zich niet erg, maar wel vervelend, zeker als je nog moet werken of andere verplichtingen hebt. Mensen die erg ongezond leven en eten en om die reden vol zitten met gif- en afvalstoffen, zullen meer last hebben van dit soort symptomen dan anderen. Het bijzondere van sapvasten (in tegenstelling tot bijvoorbeeld watervasten) is dat je je lichaam rust geeft, maar tegelijk ook voorziet van voedingsstoffen, zeker als je er nog een paar superpoeders aan toevoegt (zie drankje bij het overzicht) zodat het zijn werk (ontgiften en achterstallig onderhoud) optimaal kan doen.

Vasten heeft dus een hele goede uitwerking op je lichaam en je fysieke gezondheid, maar het doet ook heel veel met je emotionele en geestelijke gesteldheid. Ik ben iemand die zich nogal druk kan maken over van alles en nog wat. Ik ben in mijn hoofd altijd aan het schrijven, dat is een automatisme, maar daardoor blijven de gedachten vaak maar door mijn hoofd racen. Dat is soms heel lastig, bijvoorbeeld als ik wil slapen. Vasten brengt die gedachten tot rust en dat is voor mij een verademing. Daarnaast kalmeert vasten ook de emoties. Het lijkt wel alsof de rust die de spijsvertering krijgt ook voor emotionele rust zorgt. Dat is niet zo gek als je bedenkt dat men er in het taoïsme van uitgaat dat de organen een directe verbinding hebben met de emoties. Als de lever tot rust komt, dan komt ook de boosheid tot rust. Als de milt tot rust komt, dan maak je je minder zorgen, etc. Maar het gaat verder dan dat. Vasten scherpt de zintuigen, waardoor reuk en smaak, maar ook bewegen en aanraking vele malen intenser ervaren worden. Je zult merken dat bepaald voedsel goddelijk ruikt en dat je het op een kilometer afstand kunt ruiken als iemand in de straat uitjes, vlees of een eitje aan het bakken is. Niet alleen je geest wordt helder, maar ook je waarneming. Vasten levert een onderstroom van lichte euforie op – ik kan het niet anders noemen – en dat is ondertussen een van de belangrijkste redenen dat ik vast. Het voelt gewoon heerlijk!

Het is belangrijk om het vasten af te stemmen op jouw gezondheidstoestand, levensstijl en ritme. Dat kan eigenlijk alleen maar proefondervindelijk. Ik denk dat ik nu zo’n 30, 40 keer gevast heb in mijn leven (ik sla bijna nooit een lente over), dus ik weet nu precies hoe het werkt bij mij. Als je ook wilt gaan sapvasten, is onderstaand overzicht – hoe ik het dit jaar gedaan heb – misschien zinvol voor je.

SAPVASTEN

Afbouwen: Neem daar ongeveer een week voor. Vermijd zware kost zoals vlees, zuivel, gefrituurd of bewerkt eten. Eet ook geen suiker en drink geen alcohol, liefst ook geen koffie of zwarte thee. Drink wat meer water dan normaal, om alvast te wennen – zo’n 6 tot 8 glazen per dag.

Het vasten:

Het is verreweg het prettigst als je weinig tot geen verplichtingen hebt tijdens het vasten. Probeer zoveel mogelijk tijd vrij te maken, neem vakantie als je kan. Sommige mensen krijgen heel veel energie van vasten, anderen worden juist doodmoe. Het is fijn als je ruimte hebt voor whatever er gebeurt en je jezelf echt rust en ruimte kunt geven.

– Begin de dag met een halve tot een hele liter (lauw, iig. niet te koud) water met citroensap van ongeveer een halve citroen.
– Neem ongeveer een uur na ontwaken een drankje van 2 theelepels gebroken lijnzaad, 2 theelepels psylliumvezels, 1 theelepels Luvos heilerde (of 1/2 theelepel Bentoniet), 1/2 theelepel moringapoeder, 1/2 theelepel ginkgo biloba, 1/2 theelepel Ashwaganda. Drink na dit drankje nog een extra glas water. (Ik was van plan om iedere dag zo’n drankje te maken, maar dat kwam er niet van. Ik heb het om de dag gedaan.)
– Maak ca. 1 liter vers sap (als je een juicer hebt – zeer aan te raden) van drie of meer van de volgende ingrediënten: biologische appels, wortels, bieten, bleekselderij, verse gember, komkommer en snijbiet. Oh, en paardenbloemblad, supergezond en groeit overal weelderig op het moment (pluk het alleen niet op bespoten weilanden). Als je munt of andere groene kruiden in je tuin hebt staan, is dat ook heerlijk erbij. Meng het sap van een hele of een halve citroen door het sap na het juicen (dus niet in de juicer), dan blijft het langer vers en smaakt het nog beter. Je kunt variëren met andere groenten en fruit (peren, bosbessen, spinazie, etc.), maar ik vind deze het lekkerst. Appel-wortelsap wordt ook gebruikt bij de Gerson-therapie, een beproefde geneesmethode bij kanker, alsmede snijbiet. Komkommer is van alle groenten het meest alkalisch en levert ook lekker veel sap op. Drink dit sap verspreid over de dag in drie keer of meer.
– Als je geen juicer of zin hebt om een liter sap te juicen, koop dan biologisch-dynamisch sap van Demeter in de natuurwinkel of sap van Schulp (dat is niet biologisch, maar wel puur, dus niet uit concentraat) in de gewone supermarkt. Je kunt ook vers sap en sap uit de winkel combineren, uiteraard.
– Drink verspreid over de dag minimaal 2 liter water of kruidenthee, evt. met een klein beetje honing.
– Als je daar behoefte aan hebt, kun je dagelijks 1 kopje biologische bouillon (zonder toevoegingen, suiker en gist) drinken.

Doe dit ongeveer 7 dagen. Meer of minder mag ook – een dag sapvasten is ook al heel prettig voor je lichaam. De eerste drie dagen kun je hoofdpijn en trek hebben en er echt niks aan vinden. Na de derde dag is dit meestal voorbij en voel je je steeds beter.

Opbouw: Het vasten breken is altijd een bijzonder moment. Soms voelt het zo heerlijk om te vasten dat je eigenlijk geen zin hebt om weer met eten te beginnen. Dat is een goede reden om er nog een of meerdere dagen mee door te gaan als je daar de mogelijkheid toe hebt – je lichaam geeft vanzelf aan wanneer het weer wil gaat eten. Breek het vasten met bijvoorbeeld een zelfgemaakt soepje van groenten en bouillon, of met een vruchtenhapje, een kleine smoothie of een rijstwafel met een dun laagje tahin, avocado en alfalfa (mijn favoriet). Hou er rekening mee dat je het eten weer langzaam opbouwt. Veel mensen zeggen dat het opbouwen moeilijker is dan het vasten, omdat je als je eenmaal weer eet de neiging moet weerstaan om van blijdschap alles te eten wat je voorbij ziet komen. Doe dat niet, maar gebruik hetzelfde aantal dagen om op te bouwen dan als je gevast hebt. Dus als je 7 dagen gevast hebt, neem je ook 7 dagen om weer op te bouwen. Tijdens de opbouw eet je strikt onbewerkt, biologisch voedsel – vooral groente, fruit en een weinig granen (geen brood, want geen meelproducten). Na een paar dagen kun je wat noten, bonen, olie en evt. dierlijk voedsel toevoegen. Eet nog geen gebakken/gefrituurde dingen en ook geen suiker en alcohol. Luister goed naar wat je lichaam aangeeft en hoe het reageert op wat je erin stopt.

Vasten is een lichamelijke, emotionele en geestelijke reset. Als je weer gaat eten, voelt dat alsof je weer met een blanke pagina kunt beginnen. Je zult merken dat bepaalde oude gewoontes vanzelf weggevallen zijn en dat je lichaam veel zuiverder aangeeft wat het wil eten en drinken en wanneer het genoeg heeft. At je voor het vasten nog makkelijk een zak drop of chips, of dronk je zonder nadenken een fles wijn of frisdrank, nu merk je wellicht dat het je absoluut niet meer smaakt. Die gevoeligheid is een fantastisch resultaat van het vasten en nog een reden dat ik het ieder jaar doe. Je zult waarschijnlijk merken dat die gevoeligheid na verloop van tijd weer minder wordt, maar iets ervan blijft hangen. Ieder jaar of iedere keer dat je vast, zul je een laagje ongezonde gewoontes afpellen en een stukje dichterbij optimale gezondheid komen. En dat is nog reden dat ik vast.

Veel succes met sapvasten! Als je vragen hebt, mail me dan op: sanne@sanneburger.com voor een gezondheidsconsult.

Sanne Burger
sanneburger.com