“Kijk, wat een schatje”, zegt mijn moeder.
We zitten op een terrasje in de zon en kijken uit over een speeltuin, waar een paar kinderen druk aan het spelen zijn. Het schatje waar ze op doelt, is een meisje van een jaar of drie met blonde vlechtjes en een roze jurkje. Ze ziet er inderdaad schattig uit, maar wanneer haar oudere broertje als eerste van de glijbaan af wil, protesteert ze luidruchtig en probeert ze hem met haar volle gewicht van het trapje te duwen, hoe klein ze ook is.
“Ik eerst!” gilt ze. Als ze dreigt te gaan huilen, gaat haar broertje opzij en laat hij haar voor gaan. Jij je zin, zie je hem denken. Mijn moeder slaat het tafereel gade en glimlacht.
“Het zijn altijd de meisjes die hun zin krijgen”, zegt ze.
Zij kan het weten, ze is 82 en ze heeft drie dochters.

Ik ben het inmiddels met haar eens, maar vroeger dacht ik er heel anders over. Toen ik klein was, wilde ik altijd een jongen zijn, want die mochten meer. Die mochten tot laat in de avond buiten spelen, boomhutten bouwen en hun kleren vies maken, terwijl ik mijn stomme rok netjes moest houden, niet in bomen mocht klimmen, geen geschaafde knieën mocht hebben, schone handen en nagels moest hebben en voor het donker thuis moest zijn. En ik moest uitkijken voor kinderlokkers. Ik vond als jonge vrouw dat de wereld onterecht aan mannen toebehoorde en dat het patriarch hun schuld was, dus ik had altijd een goede reden om boos te zijn. Pas veel later leerde ik hoe het werkelijk zit.

In deze tijd en cultuur, mede dankzij de MeToo-beweging, is er veel aandacht voor het grensoverschrijdende gedrag van mannen. Dat is bijna altijd seksueel: de man gaat te ver en dwingt de vrouw tot seks, seksuele handelingen of intimiteit – soms subtiel, soms agressief – terwijl zij dat niet wilt.
Echter, er is nauwelijks aandacht voor het grensoverschrijdende gedrag van vrouwen. Je zou bijna denken dat het niet bestaat, maar het bestaat wel degelijk – alleen is het meestal niet seksueel, maar emotioneel. Heel kort door de bocht: mannen randen vrouwen seksueel aan en vrouwen randen mannen emotioneel aan – vaak zonder dat de vrouw zich dit bewust is.
Beide vormen zijn even pijnlijk en schadelijk, al wordt het grensoverschrijdende gedrag van vrouwen in deze cultuur nauwelijks opgemerkt en krijgen mannen bijna geen erkenning of hulp als ze er slachtoffer van worden. Mannen worden onmiddellijk afgerekend op het vertonen van seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar vrouwen gaan wat betreft hun emotionele grensoverschrijdende gedrag nog altijd vrijuit. Hoe kan dat?

Hoe seksueel grensoverschrijdend gedrag eruitziet weten we allemaal, maar hoe ziet emotioneel grensoverschrijdend gedrag er eigenlijk uit? Emotioneel grensoverschrijdend gedrag is duidelijk zichtbaar bij een vrouw die overmeesterd wordt door haar emoties, er geen controle meer over heeft en haar pijn, woede en verdriet eruit gooit in een litanie van onredelijke en buitenproportionele verwijten richting haar doelwit, vergezeld van tranen, snot, wilde gebaren en onbeheerst geschreeuw. Er zijn ook subtielere vormen, die niet per se minder schadelijk zijn.
Alle vormen van emotionele manipulatie en intimidatie kunnen onder grensoverschrijdend gedrag geschaard worden, net als alle vormen van seksuele manipulatie en intimidatie. Nu is er niks mis met emoties, net als dat er niks mis is met seksuele gevoelens, maar als ze ingezet worden als middel om de ander ergens toe te dwingen, dan wordt het grensoverschrijdend.

Als je kijkt naar de energetische huishouding van mannen en vrouwen zoals dat in bijvoorbeeld het taoïsme onderwezen wordt, dan is bovenstaande heel goed te verklaren. De Tao zegt: mannen geven van nature vanuit hun genitaliën en ontvangen met hun hart, terwijl vrouwen van nature geven vanuit hun hart en ontvangen met hun genitaliën. Idealiter is de situatie zo: wanneer een man en een vrouw een relatie hebben en intiem zijn met elkaar – en dat is niet alleen als ze de liefde bedrijven, maar in alle situaties waar ze energie uitwisselen – dan stroomt de liefde vanuit de genitaliën van de man naar de vrouw. Zij ontvangt deze liefde met haar genitaliën, waarna zijn energie door haar hele lichaam stroomt. Tegelijkertijd stroomt de liefde van de vrouw vanuit haar hart naar de man, die dit met zijn hart ontvangt, waarna haar energie door zijn hele lichaam stroomt. Zo ontstaat er een kringloop van liefde, zonder begin en zonder einde.

Alleen is de situatie momenteel verre van ideaal. Bovenstaande is eerder utopie dan werkelijkheid, behalve misschien als je verliefd bent. Meestal verloopt een relatie heel anders, want kortweg: mannen hebben vaak een gesloten hart en vrouwen een gesloten vagina. Dat is helaas cultuurbepaald. ‘Echte mannen huilen niet’ en vrouwen die van seks houden en dat laten merken zijn sletten, is nog steeds de heersende norm, vooral onder de wat oudere mensen. Mannen leren al op jonge leeftijd hun gevoeligheid en kwetsbaarheid te onderdrukken, terwijl vrouwen leren dat het gevaarlijk en ongepast is om hun seksuele gevoelens te uiten. Onplezierige of ronduit nare seksuele ervaringen laten ook hun sporen na, bij mannen evenzeer als bij vrouwen.
‘Gesloten’ betekent meestal niet potdicht, want dat zou betekenen dat een man werkelijk niks meer voelt (dit verklaart wel de toenemende psychopathie in de wereld) en een vrouw frigide is, maar bijna alle mannen en vrouwen lijden in deze tijd en cultuur aan een bepaalde mate van geblokkeerdheid in het hart en/of de genitaliën.
Deze blokkades leveren druk op, omdat de energie nergens heen kan. Die druk hoopt zich bij mannen op rondom de genitaliën en bij vrouwen rondom het hartgebied. Als de druk bij mannen te groot wordt, dan wordt hij op een gegeven moment overweldigd door zijn eigen seksuele energie die een uitweg zoekt. Dit kan leiden tot pornoverslaving, overmatig masturberen, prostitutiebezoek, vreemdgaan en ja, grensoverschrijdend gedrag. Als de druk bij vrouwen te groot wordt, dan wordt ze op een gegeven moment overweldigd door haar eigen emoties. Dit kan leiden tot emotionele uitbarstingen, onredelijke verwijten, huilbuien en ja, grensoverschrijdend gedrag.

Deze energetische blokkades in hart en genitaliën versterken elkaar. Dit zie je vaak terug bij relaties die al wat langer duren: de ellende accelereert. Hoe geslotener het hart van de man is, hoe emotioneler de vrouw wordt, want ze kan haar liefde niet kwijt. En hoe emotioneler zij wordt, hoe meer de man uit zelfbescherming zijn hart sluit. En hoe meer de vrouw zich afsluit voor de seksuele energie van de man – hoe minder ze hem toelaat – hoe dwingender hij wordt, omdat hij zijn liefde niet kwijt kan, waardoor zij nog geslotener wordt. Zo ontstaat een vicieuze cirkel waarin de liefde steeds meer stagneert, in plaats van een liefdescirkel waar de levenslust vrij kan stromen.

Om het heel plastisch uit te drukken: de man penetreert met zijn seksuele energie en de vrouw penetreert met haar emotionele energie. Nu weet iedere man hoe gevoelig en kwetsbaar de vrouwelijke seksuele organen zijn en hoe voorzichtig hij daarmee moet omgaan, maar veel vrouwen hebben geen idee hoe gevoelig en kwetsbaar het hart van de man is en hoe voorzichtig ze daarmee moet omgaan.
Een vrouw blijft tijdens een gesprek of ruzie vaak emotionele druk uitoefenen en erop aandringen dat hij zijn gevoelens toont, dat hij haar toelaat, dat hij zich opent, zonder dat ze doorheeft dat dat voor hem voelt alsof hij aangerand wordt. Als hij een grens aangeeft en zegt: “Alsjeblieft, stop nu, laat me met rust”, dan kan ze dat volledig negeren of zelfs opvatten als een teken dat ze er nog een schepje bovenop moet doen.

Op energetisch niveau is er geen verschil – grensoverschrijdend gedrag voelt voor een man even vreselijk en onveilig aan als voor een vrouw, alleen bij hem gebeurt het dus op hartniveau en bij een vrouw op seksueel niveau. Dat is het enige verschil, naast natuurlijk het feit dat emotioneel grensoverschrijdend gedrag veel minder zichtbaar is dan seksueel grensoverschrijdend gedrag. Misschien dat daarom nog zo weinig mensen zich hiervan bewust zijn. Vrouwen zijn wat dat betreft een stuk heimelijker dan mannen.

Het is onmogelijk om in een cirkel een begin en een einde aan te wijzen. Daarom kun je nooit zeggen: het ligt aan de man, of het ligt aan de vrouw. Waar ging het mis? Was het omdat zij nooit wilde of omdat hij zo aandrong? Was het omdat zij zo dwingend en veeleisend was, of omdat hij haar niet toeliet? Bij relatieproblemen gaat het vaak daarover. Wat was eerder, de kip of het ei? Die vraag is echter niet relevant. Er is hier geen sprake van schuld, er is alleen maar sprake van stagnatie. De echte vraag is: hoe kun je binnen een relatie en binnen jezelf de energie weer laten stromen? Om die vraag te beantwoorden, zou iedere vrouw zich moeten afvragen: is het mogelijk dat ik (ook) grensoverschrijdend gedrag vertoon? Niet omdat het altijd aan haar ligt, zeker niet, maar omdat het grensoverschrijdende gedrag van vrouwen tot nog toe zo onderbelicht is. Het wordt tijd dat daar verandering in komt en dat zowel mannen als vrouwen zich veilig kunnen voelen in deze wereld.

Sanne Burger
sanneburger.com