Noorwegen, Lillehammer

Ochtendvergadering van de thuiszorg. Het is onbarmhartig vroeg. Buiten is het koud en donker. Binnen zitten we bij de verwarming zwijgend wakker te worden, onze handen warmend aan dampende koppen koffie. We zijn met een grote groep, zo’n twintig vrouwen en een enkele man.
‘Okee jongens, luister!’, roept Trude terwijl ze de werklijsten uitdeelt.
Trude is hoofd thuiszorg van Lillehammer en omstreken, verantwoordelijk voor zo’n 400 thuiswonende patiënten. Ze werkt 60 uur per week, heeft vier kinderen thuis en is nooit moe. Trude trekt de kar en iedereen rekent op haar. Zij is zo iemand die er gewoon altijd is. Met luide stem zet ze ons iedere ochtend weer aan het werk en we vinden het niet erg.
Het is weer eens extra druk vandaag!’, roept Trude.
‘Drie zieken bij ons, dus jullie krijgen er allemaal 2 patiënten bij!’
Ze werkt snel en effectief de lijst af van wie welke patiënten krijgt en welke bijzonderheden er zijn.
‘Sanne! Heb jij Meneer Olsen al een keer gedaan?’
Ik schrik op. Meneer Olsen, meneer Olsen. Zegt me niks.
‘Nee, volgens mij niet’, zeg ik.
‘Jammer’, zegt Trude. ‘maar niks aan te doen. Jij krijgt Meneer Olsen, 73 jaar, uit een boom gevallen, verlamd vanaf de heupen, hallicuneert. Wassen, verschonen, medicijnen.’

Meneer Olsen woont in Lismarka, een klein dorpje even buiten Lillehammer. Ik vind het altijd heerlijk om met de auto door het Noorse landschap te rijden. Het is hier zo onwaarschijnlijk mooi en stil. Het is even zoeken, Meneer Olsen woont midden in de bossen. Ik rijd stapvoets het lange zandpad af naar zijn huis. Een jonge eland steekt over, ik zie hem in het licht van mijn koplampen. Mijn adem stokt, zo mooi is hij. Hij draait langzaam zijn kop om in mijn richting, kijkt naar me en verdwijnt dan geluidloos in het bos.

Het is donker in het huis. Er hangt een muffe geur. Het is de geur van ouderdom, verwaarlozing en eenzaamheid. Het is me inmiddels bekend, maar ik wen er nooit aan. Ik moet even zoeken voor ik het licht en Meneer Olsen heb gevonden. Hij ligt in de woonkamer in bed. Op zijn kaart lees ik dat hij sinds een fatale val van 3 jaar jaar geleden niet meer buiten is geweest. Hij was boswachter. Ook lees ik dat hij hallucineert sinds zijn vrouw vorig jaar overleed. Hij krijgt kalmeringspillen en slaappillen.
‘Goedemorgen Meneer Olsen’, zeg ik opgewekt en loop naar hem toe.
‘Wij kennen elkaar nog niet.’
Meneer Olsen is een beer van een man. Hij lijkt te groot voor het bed. Hij pakt mijn hand vast met zijn beide enorme handen en kijkt me aan. Hij heeft een prachtig doorgroefd gezicht, verweerd door jarenlang buitenwerk. Er staan tranen in zijn ogen.
‘Ik was er weer vannacht’, zegt hij. ‘Het was zo mooi. Ik vloog over de toppen van de bomen, ik kon ze aanraken. Ik was in de bossen. Ik rook het. Ik zag het. Ik ben zo blij dat ik weer naar buiten mag. Ik was bij het ven vannacht, hier achter. Het was zo sereen in de mist, ik voelde me zo gelukkig. Ik zag een eland. Een jong mannetje. Hij keek me aan en ik voelde zijn kracht. Het was bijna alsof ik weer kon lopen.’
‘Die zag ik ook vanochtend’, zeg ik tegen hem. ‘Hij was prachtig, hè?’

Ontroerd rijd ik terug naar Lillehammer, het is inmiddels licht geworden. Ik ben een beetje te lang bij Meneer Olsen gebleven. Snel werk ik de andere patiënten af en ben net op tijd terug op kantoor voor de lunch.
‘Hoe was het met Meneer Olsen?’, vraagt Trude.
‘Goed’ zeg ik. ‘Hij was heel gelukkig.’
‘Heeft hij nog last van hallucinaties?’
‘Nou..’, zeg ik. ‘Ik weet niet of het hallucinaties waren, maar hij vertelde wel dat hij vannacht gevlogen had.’
Trude grinnikt. ‘Meneer Olsen ziet ze vliegen. Komt van de medicatie.’
Ik denk er het mijne van.

Een week later overlijdt Meneer Olsen. Ik ben blij dat hij in ieder geval afscheid heeft kunnen van zijn bossen.