Emoties, een zaak van leven of dood

Sanne Burger

15 juli 2021

Emoties zijn energie in beweging: e-motion.
Emoties helpen je om weer terug te komen in het midden, maar ze kunnen je ook juist uít het midden slingeren. Daarover straks meer.

Binnen het taoïsme onderscheiden we vijf elementen:

Metaal
Water
Hout
Vuur
Aarde

Ieder element is verbonden met een virtue, oftewel een kwaliteit, een deugd of een eigenschap. Die eigenschappen vertegenwoordigen het midden. Nu zijn onze woorden veel armer dan de Chinese karakters die gekoppeld zijn aan de elementen. Er is maar één Chinees karakter nodig om de virtues van elk element te omschrijven, maar wij hebben er wat meer nodig. Zie hieronder:

Metaal

De virtue van het element Metaal is mentale helderheid in combinatie met rechtvaardigheidsgevoel, oftewel het vermogen om de werkelijkheid objectief te kunnen waarnemen en goed en slecht helder van elkaar te kunnen onderscheiden, alsmede de moed om te gaan staan voor jouw waarheid.

Water
De virtue van het element Water is stilte, of liever de versmelting van stilte, onschuld, zachtmoedigheid en innerlijk weten. Het is het vermogen om te ontspannen, te vertrouwen, te luisteren naar de stilte, de donkere, onpeilbare diepte van het mysterie te voelen en daar je antwoorden te vinden.

Hout
De virtue van Hout is daadkracht. Het is het vermogen om op tijd in te grijpen, kordate beslisssingen te nemen, actie te ondernemen, obstakels te overwinnen en door te zetten.

Vuur
De virtue van Vuur is vreugde. Het is het vermogen om schoonheid te herkennen, te genieten en dit te delen met anderen. Het is gulheid, verbindingskracht en blijdschap.

Aarde
De virtue van Aarde is tevredenheid, realiteitszin en harmonie. Het is het vermogen om te vertrouwen op de overvloed van het leven, te weten wanneer het genoeg is, dingen in perspectief te zien en vrede te vinden in wat is. Het is stabiliteit, duurzaamheid en zelfvoorzienendheid.

De vijf seizoenen
We koppelen de vijf elementen ook aan de vijf seizoenen. Het element Metaal is verbonden met de ingetogen herfst. Water is verbonden met de stille, donkere winter. Hout is verbonden met de uitbundige lente, waar het leven overal tevoorschijn barst. Vuur is verbonden met de warme, vrolijke zomer en Aarde met de overvloedige nazomer, waar de rijkdom van het land geoogst wordt.

In deze verbinding tussen de vijf elementen en de vijf seizoenen (inclusief de nazomer, oftewel de Indian summer) zie je de creativiteit van alle natuurlijke cycli op aarde terugkomen:

Metaal voedt Water (mineraalrijk water)
Water voedt Hout (plantjes water geven)
Hout voedt Vuur (fikkie stoken)
Vuur voedt Aarde (as om de grond vruchtbaar te maken)
Aarde voedt Metaal (edelmetalen ontstaan in de grond)

Zo inspireren de virtues elkaar ook: mentale helderheid leidt tot stil weten. Stil weten leidt tot daadkracht. Daadkracht leidt tot vreugde en vreugde leidt tot tevredenheid, terwijl tevredenheid weer leidt tot nog meer helderheid, enzovoort. Zolang de creativiteit stroomt, zit je in een opwaartse spiraal en worden de vijf virtues steeds meer een deel van jou.

Yin en Yang
Volgens de traditionele Yin-Yang symboliek van het taoïsme ontstaat beweging altijd vanuit het midden. Je kunt dan twee kanten op: de Yin-kant en de Yang-kant; zoals de slinger van een klok, of het eb en vloed van de zee, of een jojo, of een lemniscaat. De Yin-dimensie van de werkelijkheid is de vrouwelijke, passieve, invoelende, meegaande, oplossende en ontvankelijke kant. De Yang-dimensie is de mannelijke, actieve, expressieve, leidende, manifesterende en uitgaande kant.

Je zou kunnen zeggen dat er onbalans ontstaat zo gauw je uit het midden gaat – omdat er dan meer Yin is dan Yang, of meer Yang dan Yin – maar in wezen klopt dat niet. Alles is voortdurend in beweging. Alles dijt uit of krimpt in, versnelt of vertraagt, wordt zoeter of zouter, lichter of donkerder, harder of zachter. Dat is het natuurlijke ritme van het leven. Er ontstaat pas onbalans als óf de Yin-kant óf de Yang-kant te veel of te lang gaat overheersen.

Het midden en de dood
Het is dus niet zo dat Yin destructief is en Yang constructief, of andersom. Ze zijn allebei beide, afhankelijk van hoe dicht ze bij het midden zitten en hoe hun samenspel is. Nu is een kenmerk van alle levende wezens dat ze maar heel eventjes in het midden kunnen vertoeven. Dat is ook de bedoeling, want het midden is een magische plek. Het is te intens om daar langer dan heel eventjes te vertoeven. In het midden doen we inspiratie op en dan hop, komen we weer in beweging. Het is de kunst om die beweging zo te balanseren dat je noch te veel in de Yin terechtkomt, noch te veel in de Yang. Extreem Yin of extreem Yang zijn beide destructief. Hoe extremer, hoe destructiever. Daar waar de polariteit zo groot wordt dat het niet meer past binnen deze werkelijkheid, is het niet meer levensvatbaar en valt het uit elkaar. Dan sterf je.

Macrobiotiek
Op het Yin-Yang principe is bijvoorbeeld de Japanse macrobiotiek gebaseerd. Voedsel wordt ingedeeld in een Yin-Yang schaal, waar je extreem Yin (waaronder zoet) en extreem Yang (waaronder zout) vermijdt en ervoor zorgt dat je totale voedingswijze in balans is. Daarom worden mensen die macrobiotisch eten zo oud. Op exact dezelfde wijze gaan taoïsten met emoties om. Ze gebruiken emoties om zoveel mogelijk in het midden terecht te komen en op die manier hun virtues te ontwikkelen, die ze dan weer kunnen gebruiken om de dans van Yin en Yang zo elegant en harmonisch mogelijk te laten verlopen.

De dans van de elementen

METAAL
Laten we teruggaan naar het element Metaal. Als dat vanuit het midden in beweging komt, dan kan het dus óf richting Yin gaan, óf richting Yang. Als het de Yin-kant opgaat, verliest het zijn neutraliteit en wordt het vrouwelijker, zachter. De virtue verandert dan in een gevoel, of een emotie, in dit geval verdriet.

Verdriet is de Yin-emotie van het element Metaal. Het ontstaat als je iets kwijtraakt wat je dierbaar was, of als je onrecht ziet. Wanneer je die emotie verwelkomt en helemaal doorvoelt, keer je vanzelf weer terug naar het midden. Wanneer verdriet te lang duurt of te extreem wordt, ontstaat depressie. In het meest extreme geval leidt dit tot de dood.
Als Metaal in de richting van de Yang beweegt, ontstaat moed. Je durft scherp te zijn. Je durft onderscheid te maken en heel helder je standpunt weer te geven. Maar als het doorschiet in de Yang, dan ontstaan overmoed en roekeloosheid. Je neemt dan te grote risico’s, raakt voortdurend in conflict en komt in allerlei onveilige situaties terecht.

WATER
Als Water in de richting van de Yin beweegt, ontstaat een steeds grotere behoefte aan rust. Je wilt even niets, alleen maar zijn. Als dat extremer wordt, ontstaat er vermoeidheid. Als de vermoeidheid chronisch wordt, ontstaat er burnout en als je dat niet weet te keren, sterf je. Als Water in de richting van de Yang beweegt, ontstaat er aanvankelijk alertheid en een gevoel van intens wakker zijn. Je hebt het druk, maar je kunt het aan. Sterker nog, je vindt het heerlijk. Als dat doorschiet, ontstaat er stress en vervolgens angst. Als angst en stress te lang duren of te hevig worden, dan sterf je daar uiteindelijk ook aan.

HOUT
Als Hout richting Yang gaat, dan word je daadkracht steeds groter. Je bent bereid om hard te werken om je doel te bereiken en te strijden voor waar je in gelooft. Nog meer Hout-Yang leidt tot boosheid. Gerechtvaardigde boosheid zweept je daadkracht op tot grote hoogten, maar wordt het té Yang, dan ontstaat razernij en word je agressief, destructief en gewelddadig. In het meest extreme geval ontstaat blinde razernij, met de dood tot gevolg. Als Hout richting Yin gaat, ontstaan aanvankelijk vriendelijkheid en welwillendheid. Ja hoor, het is goed. Tuurlijk, je past je wel aan. Maar als dit doorschiet, dan ontstaat er zoetsappigheid en ga je vriendelijkheid veinzen. Je gaat huichelen en hielenlikken, jezelf verloochenen, alles om maar niet in je kracht te hoeven stappen, waardoor je uiteindelijk ten onder gaat aan je eigen lafheid.

VUUR

Als de vreugde en hartelijkheid van Vuur in de richting van de Yang beweegt, dan kun je je uitgelaten en exatisch voelen. Je ziet de schoonheid van alles en geniet met volle teugen. Het leven is een feest! Maar als het doorschiet, dan ontstaan veroordeling, irritatie en ongeduld. Je wordt onuitstaanbaar en veeleisend, onverdraaglijk, cynisch en sarcastisch, vernietigend voor jezelf en anderen. Je wordt hatelijk in plaats van hartelijk. Als Vuur richting Yin beweegt, dan wordt het romantisch en zacht, gevoelig en kwetsbaar, als een kaarsje dat net niet uitwaait door de wind. Wordt het té Yin, dan word je onzeker, krimp je ineen door een gebrek aan zelfvertrouwen en voel je je eenzaam en verlaten, tot uiteindelijk je levensvreugde helemaal uitdooft.

AARDE
Als het Aarde element in de richting van de Yang beweegt, dan voel je je geneigd om heel concreet de balans op te maken en te onderzoeken waar in je leven tekorten zijn, waar je te veel van hebt en wat je kunt doen om dit te herstellen. Als het doorslaat naar de Yang, dan maak je je voortdurend zorgen en heb je continu het gevoel dat je niet genoeg hebt, dat je niet goed genoeg bent, dat je niet genoeg doet. Als Aarde richting Yin gaat, dan neig je meer naar een laissez-faire houding, die door kan slaan in luiheid en ontkenning. Je bent dan als het ware té tevreden en weigert je comfortzone te verlaten. Je doet net alsof alles in orde is, terwijl dat niet zo is. Je bent als het orkest op de Titanic, of de persoon die achterblijft in het brandende huis, omdat hij niet op tijd merkte dat er iets aan de hand was. Uiteindelijk leidt deze inertie tot een onomkeerbare situatie, waaraan je uiteindelijk ten onder gaat.

Emoties als sleutel tot de virtues

Je emoties zijn de sleutel tot het ontdekken van je virtues. Wanneer je je emoties verwelkomt en helemaal doorvoelt, keer je vanzelf weer naar het midden terug, met hetzelfde gemak als een elastiek die weer terugspringt na uitgerekt te zijn. Zo kom je in aanraking met je virtues en kun je deze vijf schatten eigen maken.

Bijvoorbeeld:
Als je verdrietig bent, vraag je dan af welk onrecht je dwars zit of wat je niet kwijt wilt. Zo scherp je je heldere waarneming en vat je wellicht moed om er iets aan te doen.
Als je angstig bent, verwelkom het dan op dezelfde manier als je een bang kind zou verwelkomen. Koester het, bescherm het, geef het rust en merk dat je daarmee vanzelf dichter bij je innerlijke kern komt.
Als je boos bent, vraag jezelf dan af op welke manier je je daadkracht onderdrukt en wat je zou kunnen doen om dat te veranderen.
Als je continu geïrriteerd bent, vraag jezelf dan af waar je blij van wordt en respecteer dat door er gehoor aan te geven.
Als je ’s nachts niet kunt slapen van de zorgen, maak dan een concreet plan van de stapppen die je kunt ondernemen om de balans in je leven te herstellen.

Liefde
Wanneer de virtues van de elementen samenkomen en versmelten, dus als rechtvaardigheidsgevoel, stil weten, daadkracht, vreugde en tevredenheid samenvloeien tot één ding, dan ontstaat liefde. Liefde is de ultieme expressie van het leven en van elk levend wezen. Als je dat weet te creëren in je leven, dan ben je meester geworden over deze werkelijkheid. Liefde wordt gezien als de allergrootste virtue die een mens kan bereiken.

Onsterfelijkheid

Ik weet niet of het waar is, maar er wordt gezegd dat als het je lukt om het leven te verlaten via het midden, je door de poort naar onsterfelijkheid gaat. Terwijl je, als je sterft door buiten de grenzen van de werkelijkheid te treden omdat je te ver doorschoot in de Yin of de Yang, de hele cyclus nog een keer over mag doen.

Er valt nog veel meer te zeggen over de elementen in verband met gezondheid en het genezen van ziektes. Ieder element is verbonden met een bepaald orgaan en met bepaalde genezende eigenschappen. Onder meer de acupunctuur is hierop gebaseerd. Daarover later meer.

Sanne Burger
sanneburger.com

0 reacties

Geef een reactie

You might like this too …

Magische moringa

Magische moringa

Ik leef in een magisch universum. Mijn kennis over wat gezond is en wat niet, is gestoeld op een bonte verzameling van...

Als ik kanker kon genezen

Als ik kanker kon genezen

  Als ik kanker kon genezen, zou ik daar dan mee naar buiten treden, of zou ik te bang zijn om de...

Blijf op de hoogte!

Schrijf je in op mijn nieuwsbrief om nieuwe artikelen en aankondigingen van nieuwe trainingen direct in je inbox te ontvangen!

 

Dank voor het inschrijven! Je ontvangt een email waarmee je je inschrijving moet bevestigen. Vanaf dan blijf je altijd up-to-date!