Tot de dood ons scheidt?



Sanne Burger



liefde | pioniers magazine | relaties | seks | seksualiteit

9 november 2016

Artikel 1 van de 12-delige serie: ‘Liefde en seksualiteit’ in Pioniers Magazine

Toen ik zeven jaar was, besloot ik dat ik nooit zou gaan trouwen. Ik was in gesprek met mijn moeder, destijds nog een devoot Katholiek, en ze legde me uit: ‘Als je gaat trouwen, beloof je: ‘Wij blijven bij elkaar tot de dood ons scheidt.’ ‘Waarom?’, vroeg ik. ‘Ik wil voor altijd bij elkaar blijven!
Ik vond het idee mijn geliefde kwijt te raken als een van ons zou sterven onverdraaglijk en besloot een liefde te vinden die zo sterk was dat het zelfs de dood zou overleven. Het idee dat een verbindingsritueel als het huwelijk een onvermijdelijke scheidingsclausule in zich had, vond ik onacceptabel: alsof geluk onherroepelijk tot pijn moest leiden. Nu is dat inderdaad wat veel religies prediken: ‘Lijden is goed.’ Ik was vastbesloten daar niet aan mee te doen. ‘Romeo en Julia’ was niets voor mij.

Getrouwd en gescheiden

Jaren later, 25 jaar oud, ging ik toch trouwen. Niet voor de kerk, maar voor een beambte van de gemeente. Ik was verliefd op een man die sannyasin van Osho was, naar Advaita Vedanta satsangs ging en helemaal into Barry Long was. Hij leek de ideale vertegenwoordiging van de wijsheid waar ik naar op zoek was. Het huwelijk was niet uit liefde, maar uit financiële overwegingen. Met de liefde zat het wel goed, vonden we, daar hoefden we niet voor te trouwen. Als getrouwd stel kwamen we in een andere belastingklasse terecht en konden we heel veel geld besparen.‘Waarom niet?’, zeiden we tegen elkaar. ‘Het is gewoon papierwerk.’
Naïef als we waren, dachten we dat we heel slim waren om het systeem zo te bespelen. Hoe weinig beseften we dat ‘in het huwelijk treden’ veel meer is dan het tekenen van een papiertje. Het was alsof we tegen onze zin in een archetypische vortex stapten van ‘zo hoort het.’ Ineens was ik meer ‘de vrouw van’ dan ‘Sanne’. Wanneer ik op straat iemand tegenkwam, zei die persoon: ‘Doe de groeten aan je man’ en ook die man ging zich ineens heel bezitterig gedragen. Ik kreeg het Spaans benauwd. Binnen drie jaar waren we weer gescheiden.

De dood en de tijd

Mijn relatie met de dood veranderde dramatisch naarmate ik ouder werd. Als kind ervoer ik de grens tussen leven en dood nog als iets transparants, maar gaandeweg werd die grens steeds definitiever en om die reden angstaanjagender. Tijd kreeg ook een andere betekenis. De werkelijkheid was voorheen een tijdloze oceaan van mogelijkheden waar ik geen genoeg van kon krijgen, maar na een paar gebroken harten wist ik niet meer zo zeker of die liefde waar ik als kind zo zeker van was wel bestond en: of ik hem wel wilde! Want wie was nou leuk genoeg om er meer dan een paar jaar, laat staan een paar levens, mee samen te zijn? Was ik wel leuk genoeg om een man een paar eeuwen lang te boeien? Mijn ervaring in dit leven was dat de liefde in iedere relatie na een paar jaar verbleekt. Misschien was eeuwigdurende liefde tussen twee mensen wel een illusie.

Toch zinde het me niet. Dat koppige kind dat destijds besloot haar eigen weg te gaan en niet te luisteren naar ‘tot de dood ons scheidt’ wilde nog steeds niet dat liefde eindig was. Ze was er nog steeds van overtuigd dat liefde alleen maar eindigt wanneer het verkeerd begrepen wordt. Voortgedreven door die innerlijke stem besloot ik om op zoek te gaan naar een bevredigend antwoord op de vraag: ‘Waarom eindigt de liefde tussen twee mensen?’ De dood was bijna nooit de reden, wist ik nu. De liefde eindigde meestal al lang daarvoor.

Liefde en seks

Waar ik vooral meer over wilde weten, was de verbinding tussen liefde en seks. De intensiteit, intimiteit en exclusiviteit van seks, of het gebrek daaraan, was wat een relatie kon maken of breken, zo was mijn ervaring. Het orgasme werd ‘de kleine dood’ genoemd. Waarom? Zou seks een sleutel kunnen zijn tot het in stand houden van liefde? Als we betere minnaars waren, zou de liefde dan ook verbeteren? Mijn moeder was nog maagd toen ze ging trouwen, omdat de Katholieke kerk dat zo dicteerde, voor mij een reden om dat ten zeerste te wantrouwen. Mijn generatie was veel experimenteler met seks en vierde de vrijheid van keuze nu trouwen niet meer hoefde, maar na een paar one night stands wist ik zeker: voor mij hoorden liefde en seks bij elkaar. Zonder liefde vond ik er niks aan. Vrijen met iemand zonder verliefd te zijn, ervoer ik als eten zonder honger te hebben: ik werd er misselijk van. Maar ik besefte ook hoe weinig ik eigenlijk wist over liefde en seks. Niemand in mijn omgeving kon me uitleggen hoe het zat. Openlijk praten over seks was een taboe. Ik kwam overal schaamte en verlegenheid tegen, terwijl ik hunkerde naar wijsheid.

Liefdesqueeste

Deze liefdesqueeste bracht me om te beginnen bij Osho, destijds nog Bhagwan Rajneesh. Ik las eerst al zijn boeken en reisde toen naar Poona in India, mijn eerste grote reis. Toen kwam Barry Long op mijn pad, een Australische journalist die huis en haard verliet, als een moderne Boeddha, om een vrouw te volgen naar de Himalayas, die hem daar vervolgens verliet. Hij dacht dat hij zou sterven aan zijn gebroken hart, maar in plaats daarvan vond hij verlichting. Osho en Barry Long hadden het veel over tantra, het pad van seksuele bewustwording, dus ik ging opnieuw naar India, dit keer om ‘tantrika’ te worden. In plaats daarvan kwam ik in een yoga ashram terecht waar ik drie maanden lang in de keuken mocht werken. Ik werd een meesteres in chapati’s rollen, maar een tantra-school vond ik niet, al wist ik zeker dat ze er waren. Dat is het in nevelen gehulde mysterie van India: ze onthult haar geheimen alleen als je er klaar voor bent.

Onsterfelijkheid

Enigszins teleurgesteld keerde ik terug naar Nederland, waar ik ogenschijnlijk bij stom toeval vond wat ik zocht: een pad van seksuele bewustwording. Ik ging in de leer bij Reinoud Eleveld, een rasechte Amsterdammer, die op onnavolgbare wijze het taoïstische pad in kaart bracht onder de noemer ‘Tao Training’, inclusief dat wat ‘de transformatie van seksuele energie’ genoemd wordt.
Ik vond het woord ‘verlichting’ altijd al fascinerend, maar in het taoïsme wordt het uiteindelijke doel van het lopen van een spiritueel pad ‘onsterfelijkheid’ genoemd. Toen ik dat hoorde, was ik meteen verkocht. Dat kleine meisje dat destijds de dood wilde overwinnen zodat geliefden voor altijd bij elkaar konden blijven, spitste haar oren en zei: ‘Ga ervoor!’
Dat deed ik, met volle overgave. Zeven jaar lang trainde ik bij Reinoud. Ik had tot dan toe geen idee dat zowel India als China een traditie hebben waarbij liefde, seks en bewustwording een onlosmakelijke driehoek vormen. Wat een verschil met onze cultuur, waar seks en spiritualiteit volledig losgekoppeld zijn en heilige mensen doen alsof ze nooit seks hebben of hunkeren naar een menselijke omhelzing.

Sprookjes

Het zoeken naar liefde is van alle tijden, maar wat ik me nooit eerder afgevraagd had, was: ‘Ben je er klaar voor om de liefde van je leven te ontmoeten? Als hij nu voor je zou staan, zou je hem herkennen?’
Tijdens mijn training leerde ik dat er zoiets bestaat als ‘mono-cultivatie’: de kunst om seksuele energie te cultiveren in je lichaam en je op zielsniveau te openen voor liefde, nog voordat je met een partner bent. Waarom eindigt liefde tussen twee mensen? Omdat ze geen idee hebben hoe met liefde om te gaan!
‘De Ware ontmoeten is een sprookje, gebaseerd op de valse hoop dat je het werk niet hoeft te doen’, zei mijn leraar. ‘Het gaat niet om het vinden van de Ware, maar om het zijn van de Ware.’
Met ‘het werk’ bedoelde hij het ontwikkelen van zelfkennis en bewustzijn, het onderzoeken van trauma en patronen, het loslaten van oude pijn en het in balans brengen van lichaam en ziel. Volwassen worden zonder cynisch te worden. Verantwoordelijkheid nemen zonder je dromen op te geven. Je hart openen zonder jezelf uit te leveren.